Katılım Sigortacılığı Nedir?
Katılımcıların kendileri ile diÄŸer katılımcıların tazminat ve/veya birikim ödemelerine iliÅŸkin taleplerinin karşılanmasını teminen oluÅŸturulan risk fonuna katkıda bulundukları, söz konusu fonun sigortacılık faaliyeti yapmasına izin verilmiÅŸ bir sigorta ÅŸirketi tarafından katılım finans ilkelerine uygun olarak yönetildiÄŸi ve ortak risk paylaşımı ile dayanışma esaslarına dayanan sigorta türüdür.
.GENEL Ä°LKELERÄ° :
Katılım sigortacılığı sisteminde, üyeler arasındaki iliÅŸki çıkar çatışması zemininde kâr amaçlı olmayıp yardımlaÅŸma ve dayanışmaya, sigorta ÅŸirketi ile üyeler arasındaki iliÅŸki ise vekâlet ve/veya ortaklığa dayanır. Sistemin iÅŸleyiÅŸinde Ä°slam’ın konuya iliÅŸkin ilkelerine uyumda azami özen gösterilmesi temel kuraldır. Bu sebeple katılım sigortacılığı “Ä°slamî Sigorta”, “Faizsiz Sigorta” veya “Tekâfül Sigortası” olarak da ifade edilir. Katılım sigortası; içlerinden bir veya birkaçının maruz kalacağı risklerden kaynaklanan zararını telafi etmek üzere kiÅŸilerin birleÅŸerek oluÅŸturdukları bir dayanışma ve yardımlaÅŸma organizasyonudur. Bu sistem sorumluluk paylaşımı esasıyla riskin belirli gruplar arasında dağıtılması anlayışına dayanır.
Katılım Sigortacılığı Sistemi’nin temel ilkeleri ÅŸu ÅŸekilde sıralanabilir;
- Organizasyonun yardımlaÅŸma ve dayanışma amaç ve temelinde oluÅŸturulması,
- Bütün sermaye ve primlerin faizsiz finans ilkelerine uygun alanlarda deÄŸerlendirilmesi,
- Sigorta ile tazmin güvencesi verilen konularda meÅŸruluk kriterlerine uyum noktasında dikkat edilip seçici davranılması,
- Öz sermaye ile sigorta primleri havuzunun birbirlerinden ayrıştırılarak gelir ve gideri kendine ait olacak ÅŸekilde iÅŸletilmesi,
- Dönem sonunda prim havuzunda bakiye kalması durumunda gerekli ihtiyatlar ayrıldıktan sonra kalanın prim sahiplerine payları oranında iade edilmesi veya sosyal amaçlı kullanılması.
Katılım sigortacılığı, yardımlaÅŸma ve dayanışma temelli olarak kurulan dünyada yaygın olarak “Ä°slami Sigorta” veya “Tekâfül Sigortası” ÅŸeklinde adlandırılan sigortacılığın ülkemizde tercih edilen ismi ve uygulanan ÅŸeklidir. Katılım sigortacılığı kuruluÅŸ felsefesi ve çalışma sistemi açısından geleneksel sigorta uygulamasından farklılık arzeder. Geleneksel sigortacılık azami kar saÄŸlama hedefiyle çalışır. Bu modelde sigortalılardan toplanan primler nihai anlamda ÅŸirkete gelir olarak yazılır.
Geleneksel sigortacılık Ä°slam’ın ilke ve deÄŸerlerine uygun olup olmadığına bakılmaksızın hukukça yasaklanmayan her türlü deÄŸer ve varlık sigortaya konu edilebilmektedir. Sigortalılardan toplanan primlerden oluÅŸan fonların deÄŸerlendirilmesinde Ä°slami ilkelere baÄŸlı kalma hassasiyeti gözetilmemektedir. Sigorta ÅŸirketi, sigorta ettirilen varlık ya da konunun riske maruz kalıp zarar görmesi yahut helak olması durumunda, tahsil edilen primle ortaya çıkan hasarın azlığı ya da çokluÄŸuna bakılmaksızın, bu zararı tazminle yükümlü tutulmaktadır.
.YÖNETÄ°M MODELLERÄ° :
Katılım sigortacılığına iliÅŸkin yasal düzenlemeler kapsamında üç tür model öngörülmektedir.
Bunlar, Vekalet Yönetim Modeli, Mudarebe Yönetim Modeli ve Vekalet/Mudarebe Karması olan Hibrit Model’dir.
Vekâlet Yönetim Modeli: Åžirketin, risk fonunun yönetimi ile sigortayla ilgili diÄŸer teknik ve yasal iÅŸlemleri karşılığında vekâlet ücreti aldığı ÅŸirket yönetim modelini,
Mudarebe Yönetim Modeli: Åžirketin, risk fonunun yönetimi ile sigortayla ilgili diÄŸer teknik ve yasal iÅŸlemleri karşılığında aldığı yönetim ücretinin, emek-sermaye ortaklığı çerçevesinde kâr paylaşımı esasına göre belirlendiÄŸi ÅŸirket yönetim modelini,
Vekâlet/Mudarebe Karması (Hibrit) Model: Åžirketin, risk fonu yönetimi ile sigortayla ilgili diÄŸer teknik ve yasal iÅŸlemler karşılığında vekâlet ücreti aldığı, teknik karın tamamının katılımcılara dağıtıldığı fakat yatırım karının katılımcı ile ÅŸirket arasında önceden belirlenmiÅŸ bir oran üzerinden paylaşıldığı modeli,
Ä°fade eder.
